Một thời hạt mít thay cơm

Thứ hai, 18/04/2016 09:45

(Cadn.com.vn) - Bây giờ, có lẽ trẻ con chẳng mấy đứa ăn hạt mít, bởi đời sống kinh tế dư dả, ngay cả mít ngon, thậm chí là bánh kẹo, hoa quả chúng còn dửng dưng. Thế nhưng, cái thời trẻ con của chúng tôi ngày xưa thì món hạt mít luôn là món khoái khẩu, bởi trong những buổi tung tăng đến trường mà có nắm hạt mít luộc, hay rang khô bỏ túi dành ăn dần thì ngon phải biết. Nhất là những lúc tan trường mà còn để dành được ít hạt mít trong túi, trong cặp sách, gặp khi đói bụng ăn vào là cơn đói qua ngay...

Ngày đấy, hễ nhà ai có ăn mít chín, bao giờ số hạt mít cũng được trẻ nhỏ trong nhà cố giành lấy để luộc và rang. Chẳng vậy mà chẳng có nhà ai mang hạt mít lẫn với xơ mít bỏ đi cả. Ngay cả ở chợ quê, dãy hàng bán mít chín bổ cho khách ăn ngay, các hạt vương vãi cũng được chủ hàng lượm, gom mang về. Nhà tôi có hai cây mít cổ thụ quả sai trĩu trịt, mỗi mùa có tới hàng trăm quả nên cứ tới mùa mít chín là mấy anh chị em chúng tôi không chỉ được ăn mít thỏa thích mà còn được "sở hữu" rất nhiều hạt mít. Những quả mít mẹ mang ra chợ bán cả quả cho người ta thì thôi, chứ nếu bổ miếng cho khách ăn tại chỗ, bao giờ mẹ cũng gom hết số hạt mít mang về cho chúng tôi. Hạt mít mẹ mang về tôi mang rửa sạch, phơi qua một nắng cho se vỏ rồi cất dành ăn dần.

Giống mít nhà tôi là mít dai, múi ngọt sắc như đường phèn, hạt to lại rất bở. Hạt mít luộc ăn bùi, thơm nhưng khó bóc. Hạt mít rang trên chảo lửa không chỉ ngon hơn mà khi ăn bóc cũng dễ bởi vỏ giòn tan dễ vỡ ra. Tuy nhiên, để luộc một mẻ hạt mít chỉ mất độ mươi, mười lăm phút, nhưng rang thì lâu hơn gấp đôi. Những buổi đi học, đi chăn trâu ngoài đồng tôi thường hay mang hạt mít để đãi cả nhóm bạn.

Nhớ mùa mít của mẹ. (Ảnh minh họa).

Hạt mít không chỉ dùng để ăn vặt, mà còn là nguyên liệu để mẹ tôi mang chế biến làm mốc ngả tương. Với người thành phố thì nghe món tương hạt mít có vẻ lạ tai, nhưng những ngày ấy làng quê tôi nhiều nhà dùng hạt mít để chế biến tương. Món tương hạt mít ăn rất ngon, ngọt phù hợp với các món chấm rau luộc, kho, nấu. Tôi còn nhớ như in cung cách chế biến món tương hạt mít của mẹ. Hạt mít sau khi đồ bằng chõ như kiểu đồ xôi là mang bỏ vào cối đá giã nhuyễn thành bột. Bột hạt mít được dàn mỏng trên nia tre đậy bằng lá sung hay lá cây quả ngái. Sau gần 1 tuần món bột hạt mít lên mốc vàng, mốc xanh là lật mặt dưới của nia lên trên, đợi lớp mốc vàng, mốc xanh xuất hiện là được.

Số bột hạt mít tạo thành mốc này được bóp nhỏ bằng tay, sau đó kết hợp với đậu tương rang vàng xay vỡ làm đôi mảnh để ngả tương. Chum tương hạt mít gia đình tôi có thể ăn dần quanh năm mà vẫn ngon, không bị hỏng. Ngày đó nước mắm rất hiếm, nên món tương gạo, tương hạt mít là quen thuộc trong đời sống của người dân quê tôi.. Món hạt mít ngày xưa bình dị ngon và thân thuộc ấy đã đi cùng chúng tôi suốt những năm tháng tuổi thơ nghèo khó, thiếu thốn nơi làng quê. Chẳng vậy mà giờ đây dẫu cuộc sống đã đủ đầy, trong tôi vẫn không bao giờ quên những mùa mít chín thơm lừng, với món hạt mít rang béo ngậy trong ký ức một thời tuổi thơ...

Nguyễn Long